2008 ႏိုဘယ္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးဆုရွင္

ႏိုဘယ္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးဆုရွင္ မာတီ အက္ရွ္တီ ဆာရီ)
10 October 2008
ဖင္လန္ႏုိင္ငံ သမၼတေဟာင္း မာတီ အက္ရွ္တီ ဆာရီ (Martti Ahtisaari) ကို ေနာ္ေ၀းႏုိင္ငံ ႏုိဘယ္ဆုေရြးခ်ယ္ေရး ေကာ္မတီက ဒီႏွစ္အတြက္ ႏုိဘယ္ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ဆုရွင္အျဖစ္ ေရြးခ်ယ္လုိက္ပါတယ္။ အသက္ ၇၁ ႏွစ္အရြယ္ ႏုိင္ငံေရးသမား မာတီ အက္ရွ္တီ ဆာရီ ရဲ႕ ထူးျခား ေလးစားထုိက္တဲ့ ေဆာင္ရြက္ခ်က္ေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ဗြီအုိေအ သတင္းေထာက္ Lisa Bryant ရဲ႕ သတင္းေပးပို႔ခ်က္ေတြနဲ႔အတူ ကိုသိန္းထိုက္ဦးက တင္ျပထားပါတယ္။

ႏုိဘယ္ၿငိမ္းခ်မ္ေရးဆုရွင္အျဖစ္ ေရြးခ်ယ္ခံရတဲ့ မာတီ အက္ရွ္တီ ဆာရီ ဟာ ကုလသမဂၢ သံတမန္အျဖစ္ ေရရွည္ တာ၀န္ ထမ္းေဆာင္ခဲ့တဲ့ အခ်ိန္က ကမာၻတ၀ွမ္း ပဋိပကၡေတြနဲ႔ အတိဒုကၡ ေရာက္ေနၾကတဲ့ တုိင္းျပည္ေတြမွာ ၿငိမ္းခ်မ္ေရး ရေအာင္ စြမ္းေအာင္ခဲ့သူ တဦး ျဖစ္တဲ့အေၾကာင္း ေနာ္ေ၀းႏုိင္ငံ ႏုိဘယ္ ေကာ္မတီက ေၾကညာပါတယ္။ ဖင္လန္ႏုိင္ငံ သမၼတအျဖစ္ တာ၀န္ ထမ္းေဆာင္ခဲ့ၿပီး ၿငိမ္းခ်မ္းေရး လႈပ္ရွားသူေတြနဲ႔ စုေပါင္းဖြဲ႔စည္းထားတဲ့ The Crisis Management Initiative အဖြဲ႔ကို တည္ေထာင္ခဲ့ပါတယ္။

ၿပီးခဲ့တဲ့အႏွစ္ ၂၀ အတြင္း နမ္မီးဘီးယား၊ အင္ဒိုနီးရွား၊ ေကာ္ဆိုဗို နဲ႔ အီရတ္ က ေဒသေတြက ျပင္းထန္ရွည္ၾကာလွတဲ့ ပဋိပကၡေတြကို ေျဖရွင္းေရးမွာ အေရးႀကီးတဲ့ အခန္းက႑ က ပါ၀င္ေဆာင္ရြက္ခဲ့တဲ့ အေၾကာင္း ႏုိဘယ္ေကာ္မတီရဲ႕ ေၾကညာခ်က္မွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။

ေနာ္ေ၀း ရုပ္ျမင္သံၾကားဌာန နဲ႔ ေတြ႔ဆုံေမးျမန္းခန္းမွာ သူက ၁၉၈၉ ခုႏွစ္ေတြနဲ႔ ၁၉၉၀ ခုႏွစ္ေတြ အတြင္း အာဖရိက အေနာက္ေတာင္ပိုင္း ႏုိင္ငံတခုျဖစ္တဲ့ နမ္မီးဘီးယား ႏုိင္ငံ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဆြးေႏြးပြဲေတြအတြင္း သူ ေအာင္ေအာင္ျမင္ျမင္ စြမ္းေဆာင္ ေဆာင္ရြက္ခဲ့တာေတြကို မာတီ အက္ရွ္တီ ဆာရီ က ကိုးကား ေျပာဆုိသြားတာပါ။ ဒီ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဆြးေႏြးပြဲ ေအာင္ျမင္မႈေတြ ကေန ေတာင္အာဖရိကေန နမ္မီးဘီးယားႏုိင္ငံ လြတ္လပ္ေရးရေအာင္ လမ္းဖြင့္ေပးႏုိင္ခဲ့တယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။

ဖင္လန္ႏုိင္ငံျခားေရး ၀န္ႀကီးဌာနမွာ တာ၀န္မယူခဲ့ခင္တုန္းက မာတီ အက္ရွ္တီ ဆာရီ ဟာ ေက်ာင္းဆရာတေယာက္ပါ။ ၁၉၉၄ ခုႏွစ္ ဖင္လန္ သမၼတအျဖစ္ ေရြးခ်ယ္မခံရခင္ ဖင္လန္ ႏုိင္ငံျခားေရး ၀န္ႀကီးနဲ႔ ကုလသမဂၢ ဒုတိယ အတြင္း ေရးမွဴးခ်ဳပ္ တာ၀န္ေတြကို ထမ္းေဆာင္္ခဲ့ပါတယ္။ ၂၀၀၀ ခုႏွစ္မွာ ဟယ္လ္ဆင္ကီ အေျခစိုက္ The Crisis Management Initiative အဖြဲ႔ကို တည္ေထာင္ခဲ့ပါတယ္။ ကမာၻတ၀ွမ္း ပဋိပကၡေတြ အဆုံးသတ္ေရး အတြက္ အေျဖရွာႏုိင္ဖုိ႔ ႀကိဳးပမ္းတဲ့ အဖြဲ႔တခုျဖစ္ပါတယ္။

ဒီႏွစ္ ႏုိဘယ္ၿငိမ္းခ်မ္းေရးဆုရွင္ ဖင္လန္သမၼတေဟာင္း မာတီ အက္ရွ္တီ ဆာရီ ပတ္သက္ၿပီး ဖင္လန္ႏုိင္ငံမွာ ေရာက္ေနတဲ့ ျမန္မာ့အေရး လႈပ္ရွားသူတဦးျဖစ္တဲ့ ကိုသန္႔ဇင္ထြန္းက အခုလုိ ေျပာဆုိပါတယ္။

"သူ သမၼတအျဖစ္ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ခဲ့တဲ့ အခ်ိန္မွာ ျမန္မာႏုိင္ငံသားေတြ ဖင္လန္ႏုိင္ငံကို လာၿပီး ေနႏုိင္ဖုိ႔ ကိစၥကို ေဆာင္ရြက္ခဲ့ပါတယ္။ သကၠရာဇ္ ၂၀၀၀ ခုႏွစ္မွာ သူက က်ေနာ္တုိ႔ ထုိင္းႏုိင္ငံကို ေရာက္ေနတဲ့ ျမန္မာႏုိင္ငံသားေတြထဲက ႏုိင္ငံေရး တက္ႂကြလႈပ္ရွားသူေတြ၊ တျခား စီးပြားေရး အခက္အခဲ ေတြေၾကာင့္ ျမန္မာျပည္က ထြက္လာတဲ့ ဒုကၡသည္ေတြကို ဖင္လန္ႏုိင္ငံမွာ လက္ခံႏုိင္ဖို႔ ေဆာင္ရြက္ခဲ့ပါတယ္။"

ဖင္လန္ႏုိင္ငံမွာ ေရာက္ေနတဲ့ ျမန္မာ့အေရး လႈပ္ရွားသူတဦးျဖစ္တဲ့ ကိုသန္႔ဇင္ထြန္းက ႏုိဘယ္ၿငိမ္းခ်မ္းေရးဆုရွင္ မာတီ အက္ရွ္တီ ဆာရီနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ေျပာသြားတာပါ။ ၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္က ႏုိဘယ္ၿငိမ္းခ်မ္းေရးဆုရွင္ အေမရိကန္ ဒုသမၼတေဟာင္း အယ္လ္ဂိုး (Al Gore) က ကမာၻတ၀ွမ္း ၿခိမ္းေျခာက္ေနတဲ့ ရာသီဥတု ေျပာင္းလဲမႈေတြကို အာရုံစူးစိုက္ဖုိ႔ လႈပ္ရွားေနတဲ့ ကုလသမဂၢ အဖြဲ႔နဲ႔အတူ ရရွိခဲ့ပါတယ္။
ၿငိမ္းခ်မ္းေရးနဲ႔ ျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရးအတြက္ တိုက္ပြဲ၀င္ ႀကိဳးပမ္းရာမွာ စံနမူနာ ထားရမယ့္ သူေတြကို ႏုိဘယ္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ဆုခ်ီးျမင့္တယ္လုိ႔ ေနာ္ေ၀း ႏုိဘယ္ေကာ္မတီက ေၾကညာခဲ့ဖူးပါတယ္။ ျမန္မာ့ဒီမုိကေရစီ ေခါင္းေဆာင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကေတာ့ ၁၉၉၁ ခုႏွစ္မွာ ႏုိဘယ္ၿငိမ္းခ်မ္းေရးဆု ခ်ီျမႇင့္ခံခဲ့ရတာျဖစ္ပါတယ္။
http://www.voanews.com/burmese/2008-10-10-voa5.cfm